آیا با کپی سند می توان حقی را اثبات نمود ؟

در نظام دادرسی ایران ، اسناد از جمله مهم ترین ادله اثبات دعوی به شمار می روند و نقش بسزایی در تعیین سرنوشت دعاوی حقوقی ایفا می نمایند اما همواره این پرسش مطرح می گردد که آیا می توان صرفا با کپی یک سند ، نسبت به اثبات یک ادعا یا دفاع اقدام نمود ؟ با امعان نظر به اینکه اصالت یک سند در فرایند رسیدگی جایگاه ویژه ایی دارد ، ارائه رونوشت ( کپی ) به تنهایی غالبا کافی نمی باشد و نیازمند احراز صحت و مطابقت آن با اصل می باشد . در این نوشتار به بررسی ارزش اثباتی کپی سند در نظام حقوقی ایران و شرایطی که ممکن است دادگاه کپی را به عنوان دلیل بپذیرد ، پرداخته میشود .

صرف کپی یک سند به تنهایی معمولا برا اثبات یک دعوی کافی نمی باشد مگر در یک سری شرایط خاص که به صورت مختصر در متن ذیل عنوان می گردد .

مستندا به ماده ۱۲۸۴ قانون مدنی که مقرر می د ارد : سند عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد .در  نظام حقوقی ایران اصالت سند اهمیت زیادی دارد و اثبات ادعا معمولا نیاز به اصل سند و یا دلایل دیگری برای اثبات اصالت کپی نیاز می باشد .

مستندا به ماده ۹۶ قانون آیین دادرسی در امور مدنی خواهان می بایست اصول اسنادی را که رونوشت آنها را ضمیمه دادخواست نموده است ، در جلسه دادرسی حاضر نماید ، والا در صورتی که سند عادی باشد و مورد انکار و تردید واقع گردد ، اگر خواهان باشد و دادخواست وی مستند به ادله دیگری نباشد در آن خصوص ابطال می گردد، اما اگر طرف مقابل به کپی ارائه شده ادعای انکار و تردید ننماید ، ممکن است که دادگاه آن را به عنوان دلیل بپذیرد .

شرایطی که ممکن است کپی سندی معتبر شناخته شود :

۱_ اقرار طرف طرف مقابل به صحت و اصالت کپی یا مفاد آن

۲_فقدان اصل سند ( به علت مفقود شدن یا تلف شدن ) و اثبات این موضوع

۳_مهمور بودن کپی به مهر مرجع رسمی و وجود قرائن و اماراتی که اصالت آن را تایید نماید

در صورتی که فقط کپی سندی را در دست دارید می بایست با دلایل تکمیلی دیگر نظیر شهادت شهود ، اقرار طرف مقابل و ….. آن را اثبات نمایید و در صورتی  که اصل سند در اختیار طرف مقابل باشد، به در خواست مدعی ، باید آن سند ابراز گردد لکن هرگاه طرف مقابل به وجود سند نزد خود اعتراف نماید ولی از ابراز آن امتناع کند ، دادگاه رسیدگی کننده به موضوع دعوی می تواند  آن را از جمله قرائن مثبته بداند .

در نهایت باید گفت که اصل سند در دعاوی ، دلیل محسوب می گردد و تا زمانی که اصل آن در دسترس نمی باشد ، کپی آن دارای ارزش اثباتی مستقل نمی باشد مگر به شرط اثبات اصالت آن سند در محکمه .